อำเภอบางเลน
อำเภอ
คำขวัญ: แหล่งข้าวอุดมดี มากมีเป็ดปลา วัฒนธรรมล้ำค่า งามตาท่าจีน
พิกัดภูมิศาสตร์: 14°1′18″N 100°9′56″E
อักษรไทย	อำเภอบางเลน
อักษรโรมัน	Amphoe Bang Len
จังหวัด	นครปฐม
พื้นที่
• ทั้งหมด	588.836 ตร.กม. (227.351 ตร.ไมล์)
ประชากร (2561)
• ทั้งหมด	93,862
• ความหนาแน่น	159.40 คน/ตร.กม. (412.8 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	73130, 73190 (เฉพาะตำบลบางหลวงและหินมูล)
รหัสภูมิศาสตร์	7305
ที่อยู่ ที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอบางเลน เลขที่ 1/1 หมู่ที่ 8 ถนนพลดำริห์ ตำบลบางเลน อำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม 73130
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

บางเลน เป็นอำเภอที่มีขนาดพื้นที่มากที่สุดในจังหวัดนครปฐม

ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

อำเภอบางเลนเป็นอำเภอที่อยู่ไกลจากที่ตั้งจังหวัดมากที่สุด โดยตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสองพี่น้อง (จังหวัดสุพรรณบุรี) และอำเภอลาดบัวหลวง (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอลาดบัวหลวง (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา) และอำเภอไทรน้อย (จังหวัดนนทบุรี)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอพุทธมณฑลและอำเภอนครชัยศรี
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอดอนตูมและอำเภอกำแพงแสน

ประวัติศาสตร์[แก้]

อำเภอบางเลนตั้งขึ้นเป็นอำเภอเมื่อ พ.ศ. 2439 แต่ดั้งเดิมนั้นไม่ได้ตั้งอยู่บริเวณที่ว่าการอำเภอปัจจุบัน ที่ว่าการอำเภอเดิมตั้งอยู่ที่บ้านบางไผ่นารถ ใกล้บริเวณวัดบางไผ่นารถ ตำบลบางไทรป่า ริมฝั่งตะวันออกของแม่น้ำท่าจีน ใช้ชื่อว่า อำเภอบางไผ่นารถ ต่อมาได้ย้ายที่ว่าการอำเภอไปตั้งอยู่ในเขตตำบลบางปลา ริมฝั่งตะวันตกของแม่น้ำท่าจีน ใช้ชื่อว่า อำเภอบางปลา ภายหลังอำเภอบางปลาแบ่งการปกครองเป็น 2 ตำบล คือ ตำบลบางปลาและตำบลบางเลน

ในปี พ.ศ. 2479 ได้ย้ายที่ตั้งอำเภอมาที่ตำบลบางเลน (อยู่บริเวณตลาดเก่าในปัจจุบัน) ปี พ.ศ. 2482 จึงเปลี่ยนชื่ออำเภอบางปลาเป็น อำเภอบางเลน^[1] ครั้นถึง พ.ศ. 2521 หลวงพ่อกิติวุฒโทแห่งจิตตภาวันวิทยาลัยซื่งเป็นชาวบางเลน ได้มอบที่ดินมรดกของท่านไห้ทางราชการและได้บริจาคเงินก่อสร้างที่ว่าการอำเภอ จึงได้ย้ายที่ว่าการอำเภอจากริมฝั่งตะวันตกของแม่น้ำท่าจีน มาตั้งอยู่ริมถนนพลดำริห์ ในท้องที่หมู่ที่ 8 ตำบลบางเลน จนกระทั่งปัจจุบัน โดยมีนายยุทธนา โพธิวิหค ดำรงตำแหน่งนายอำเภอบางเลนคนปัจจุบัน ^[2]

ส่วนนี้หลังตั้งแต่ พ.ศ. 2499 ถึงปัจจุบัน (รายปี)

• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลขุนศรี แยกออกจากตำบลบางภาษี และตำบลลำพญา ตั้งตำบลดอนตูม แยกออกจากตำบลบางเลน และตำบลบางปลา ตั้งตำบลหินมูล แยกออกจากตำบลบางไทรป่า ตำบลดอนข่อย ตำบลบางเลน และตำบลบางหลวง ตั้งตำบลนราภิรมย์ แยกออกจากตำบลลำพญา และตำบลบางระกำ^[3]
• วันที่ 18 กรกฎาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลบางหลวง ในท้องที่บางส่วนของตำบลบางหลวง^[4]
• วันที่ 17 มีนาคม 2502 จัดตั้งสุขาภิบาลบางเลน ในท้องที่บางส่วนของตำบลบางเลนและตำบลบางไทรป่า^[5]
• วันที่ 2 พฤษภาคม 2502 ได้โอนพื้นที่ตำบลขุนศรี อำเภอบางเลน ไปขึ้นกับอำเภอไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี^[6]
• วันที่ 9 กันยายน 2502 เปลี่ยนแปลงพื้นที่ ตำบลสระสี่มุม ตำบลกระตีบ และบางส่วนของตำบลดอนข่อย (หมู่ 1-4, 6-10 ในขณะนั้น) ของอำเภอบางเลน ไปขึ้นกับอำเภอกำแพงแสน^[7]
• วันที่ 16 ธันวาคม 2502 เปลี่ยนแปลงพื้นที่ตำบลดอนข่อย โดยท้องที่หมู่ 5 (ในขณะนั้น) ของอำเภอกำแพงแสน มาขึ้นกับตำบลหินมูล อำเภอบางเลน^[8]
• วันที่ 20 กรกฎาคม 2505 จัดตั้งสุขาภิบาลรางกระทุ่ม ในท้องที่บางส่วนของตำบลบางภาษี^[9]
• วันที่ 20 กรกฎาคม 2505 จัดตั้งสุขาภิบาลลำพญา ในท้องที่บางส่วนของตำบลลำพญา^[10]
• วันที่ 20 ธันวาคม 2505 ตั้งตำบลไทรงาม แยกออกจากตำบลบางไทรป่า^[11]
• วันที่ 24 พฤศจิกายน 2507 ตั้งตำบลนิลเพชร แยกออกจากตำบลบัวปากท่า และ ตั้งตำบลคลองนกกระทุง แยกออกจากตำบลบางภาษี^[12]
• วันที่ 1 กรกฎาคม 2520 ตั้งตำบลไผ่หูช้าง แยกออกจากตำบลหินมูล^[13]
• วันที่ 21 กรกฎาคม 2526 ขยายเขตสุขาภิบาลบางเลนให้ครอบคลุมพื้นที่เพิ่มขึ้น^[14]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลบางเลน สุขาภิบาลบางหลวง สุขาภิบาลรางกระทุ่ม และสุขาภิบาลลำพญา เป็นเทศบาลตำบลบางเลน เทศบาลตำบลบางหลวง เทศบาลตำบลรางกระทุ่ม และเทศบาลตำบลลำพญาตามลำดับ
• วันที่ 15 กันยายน 2554 ได้แยกพื้นที่บางส่วนของหมู่ที่ 4, 5, 12 ตำบลบางภาษี ขององค์การบริหารส่วนตำบลบางภาษี ไปรวมกับท้องที่เทศบาลตำบลรางกระทุ่ม และพื้นที่บางส่วนของหมู่ที่ 6, 12 ตำบลบางภาษี ในเขตเทศบาลตำบลรางกระทุ่ม ไปรวมกับท้องที่องค์การบริหารส่วนตำบลบางภาษี^[15] และเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลตำบลรางกระทุ่ม^[16]

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]

อำเภอบางเลนแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 15 ตำบล 180 หมู่บ้าน ได้แก่

การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]

ท้องที่อำเภอบางเลนประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 19 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลบางเลน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบางเลนและตำบลบางไทรป่า
• เทศบาลตำบลบางหลวง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบางหลวง
• เทศบาลตำบลรางกระทุ่ม ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบางภาษี
• เทศบาลตำบลลำพญา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางส่วนของตำบลลำพญา
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางเลน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางเลน (นอกเขตเทศบาลตำบลบางเลน)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางปลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางปลาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางหลวง (นอกเขตเทศบาลตำบลบางหลวง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางภาษี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางภาษี (นอกเขตเทศบาลตำบลรางกระทุ่ม)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางระกำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางระกำทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางไทรป่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางไทรป่า (นอกเขตเทศบาลตำบลบางเลน)
• องค์การบริหารส่วนตำบลหินมูล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหินมูลทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลไทรงาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไทรงามทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนตูม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนตูมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนิลเพชร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนิลเพชรทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบัวปากท่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบัวปากท่าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองนกกระทุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองนกกระทุงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนราภิรมย์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนราภิรมย์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลลำพญา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลำพญา (นอกเขตเทศบาลตำบลลำพญา)
• องค์การบริหารส่วนตำบลไผ่หูช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไผ่หูช้างทั้งตำบล

โรงเรียนในอำเภอ[แก้]

• โรงเรียนระดับมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
  • โรงเรียนบางเลนวิทยา
  • โรงเรียนสถาพรวิทยา
  • โรงเรียนบัวปากท่าวิทยา
  • โรงเรียนบางหลวงวิทยา
• โรงเรียนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
  • โรงเรียนวัดเกษมสุริยัมนาจ
  • โรงเรียนบ้านคลองพระมอพิสัย
  • โรงเรียนบ้านบางเลน
  • โรงเรียนวัดผาสุการาม
  • โรงเรียนวัดบางไผ่นารถ
  • โรงเรียนวัดบัวปากท่า
  • โรงเรียตลาดเจริญสุข
  • โรงเรียนวัดบอนใหญ่
  • โรงเรียนวัดบัวหวั่น
  • โรงเรียนวัดนราภิรมย์
  • โรงเรียนวัดนิลเพชร
  • โรงเรียนหนองปรงกาญจนา
  • โรงเรียนวัดลานคา
  • โรงเรียนวัดเกาะแรต
  • โรงเรียนตลาดเกาะแรต
  • โรงเรียนตลาดรางกระทุ่ม
  • โรงเรียนบ้านประตูน้ำพระพิมล
  • โรงเรียนไทยรัฐวิทยา 4 (โรงเรียนปัญญาถาปนกิจอุปถัมป์)
  • โรงเรียนวัดโพธิ์
  • โรงเรียนวัดไผ่จระเข้
  • โรงเรียนวัดเกษตรตราราม
  • โรงเรียนบ้านหนองปรงกาญจนา
  • โรงเรียนวัดไผ่สามตำลึง
  • โรงเรียนบ้านไผ่ล้อม
  • โรงเรียนวัดไผ่หูช้าง
  • โรงเรียนวัดดอนยอ
  • โรงเรียนวัดสว่างอารมณ์
  • โรงเรียนบ้านคลองนกกระทุง
  • โรงเรียนบ้านรางปลาหมอ
  • โรงเรียนวัดบึงลาดสวาย
• โรงเรียนโรงเรียนเอกชนสามัญศึกษา
  • โรงเรียนเจี้ยนหัว
  • โรงเรียนอนุบาลแสงอรุณ
  • โรงเรียนเซนต์แอนด์รูว์